Zor Bir Karar: Trakeostomi

Biraz ürkütücü, biraz üzücü ama hayat kurtarıcı bir işlemden bahsedelim mi ?

Boyun orta hatta, nefes almak için, soluk borusundan pencere oluşturarak delik açma işlemine trakeostomi adını veriyoruz. Tarihsel açıdan en eski cerrahi uygulamalardan biri olan bu işlemin M.Ö. 3600 Antik Mısır’da gravürlerde görebiliyoruz. O zamanlardan beri değişmeyen ise; bu işlemin hayata tutunmayı sağlayan oldukça etkili bir yöntem olduğu.

Yüz kemiklerinde kırığa neden olan bir kaza, yüz yanığı, hava yoluna yabancı cisim kaçması, hava yolumuzda gelişen bir ödem, tümöral bir kitle veya kanama nedeniyle, bazen acil bazen de koruma amaçlı, bu cerrahi işlemi uyguluyoruz. Ayrıca uzun süre mekanik ventilatör adını verdiğimiz makinaya bağlı soluk alıp veren yoğun bakım hastalarımızda; ciğerleri daha iyi temizlemek ve soluk alıp verilen tüpün geçtiği yerlerdeki tahrişi önlemek amacıyla da trakeostomi ameliyatına karar veriyoruz. Çocuklarda ise bazı genetik hastalıklar ve ileri boyun enfeksiyonları için de bu işlem yapılabiliyor.

Kararı vermek ve uygulamak, hem hasta ve yakınları hem de biz hekimler için zor. Vücudun en önemli bölgesinin birinin ortasında bir delik açılması ve bunu korunmanın zorluğu insanları haklı olarak tedirgin ediyor.Düşünsenize; bu şekilde insan nasıl banyo yapar, nasıl yemek yer, nasıl konuşur, nasıl tıraş olur? Tüm bu bilinmezliklerle bir de ameliyatın verdiği de riskler eklenince işin içinden çıkmak daha da zorlaşıyor. Hekimler içinse ‘Hayat-Memat Meselesi’ olan hastalıklarda karar vermek; üzerinde düşünülmesi ve hızlı karar verilmesi gereken bir durum. Ancak her durumda; mevcut durumdaki hastalıklarla birlikte trakeostomi, ölüm oranlarını düşürüyor. Ayrıca geçici açılan trakeostomi sonrası, bu bölgenin kapanması da kısa bir süre içinde gerçekleşiyor.

Hasta ve yakınlarına burada düşen görev, yara yeri bakımının iyi yapılması (Islak bırakılmaması ve sekresyonların temizlenmesi gibi) ve uzun süre kalacaksa trakeostomi kanüllerinin nasıl takıp çıkarılacağının öğrenilmesi.

Hekiminiz ve diğer sağlık profesyonelleri bu konuda size her zaman yardımcı olacaktır.

Daha sağlıklı ve daha mutlu bir gün diliyorum.